Στις 31 Μαΐου στην αίθουσα “Γεώργιος Καράντζας” της ΕΣΗΕΑ, στα πλαίσια σειράς εκδηλώσεων αφιερωμένων στα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, τις οποίες διοργανώνει η πρεσβεία της Δημοκρατίας της Αρμενίας στην Ελληνική Δημοκρατία έλαβε χώρα μία άλλη εκδήλωση της σειράς αυτής.
Η κεντρική ομιλήτρια της εκδήλωσης, η κα. Τεχμινέ Μαρτογιάν, Διδάκτωρ ιστορίας, επιστημονική συνεργάτιδα του Μουσείου – Iνστιτούτου της Γενοκτονίας των Αρμενίων του Γερεβάν, που εξειδικεύεται στο θέμα της καταστροφής της Σμύρνης έδωσε διάλεξη με θέμα «Ανέκδοτες μαρτυρίες Αρμενίων αυτοπτών της Καταστροφής της Σμύρνης».
Στην εκδήλωση παρέστησαν μέλη της ΕΣΗΕΑ, στελέχη της ελληνικής κυβέρνησης, βουλευτές, εκπρόσωποι της αρμενικής εκκλησίας, διαπιστευμένοι στην Ελλάδα διπλωμάτες των ξένων κρατών, καθώς και εκπρόσωποι φορέων και κοινοτήτων.
Χαιρετισμό απηύθυνε η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ κα. Μαρία Αντωνιάδου.
Στην συνέχεια απηύθυνε χαιρετισμό και μίλησε ο πρέσβης της Δημοκρατίας της Αρμενίας κ. Τιγκράν Μκρτσιάν.
Αναφερόμενος στην εκδήλωση ο κ. Μκρτσιάν επισήμανε, ότι η συγκεκριμένη εκδήλωση διαφέρει από τις άλλες εκδηλώσεις που αφιερώνει η Πρεσβεία της Δημοκρατίας της Αρμενίας στην Ελλάδα στα εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή και την καταστροφή της Σμύρνης, επειδή η κεντρική ομιλήτρια εκδήλωσης αυτής επισκέπτεται την Ελλάδα από την Αρμενία και είναι η κα. Τεχμινέ Μαρτογιάν, Διδάκτωρ ιστορίας, επιστημονική συνεργάτιδα του Μουσείου – Iνστιτούτου της Γενοκτονίας των Αρμενίων του Γερεβάν. Ο πρέσβης της Αρμενίας εξήρε επίσης το θέμα της διάλεξης – «Ανέκδοτες μαρτυρίες Αρμενίων αυτοπτών της Καταστροφής της Σμύρνης», χαρακτηρίζοντάς το ως μοναδικό. Ο κ. Μκρτσιάν υπογράμμισε, ότι πρόκειται για ανέκδοτες μαρτυρίες Αρμενίων που έχουν μεγάλη αξία και σημασία, επισημαίνοντας, ότι οι μαρτυρίες αυτές έχουν μεγάλη σημασία όχι μόνο για την ιστορία του αρμενικού λαού, αλλά και για την ιστορία της Ελλάδας. Ο πρέσβης σημείωσε, ότι πρόκειται για τη μοίρα του χριστιανικού πληθυσμού της Σμύρνης -Αρμένιους και Έλληνες- τη γενική εικόνα και τις εξελίξεις, τόσο πριν το 1922 (χίλια εννιακόσια είκοσι δύο) όσο και μετά από αυτό.
Στην συνέχεια κάνοντας μνεία στις μαρτυρίες και τα απομνημονεύματα από την διάλεξη, ο κ. Μκρτσιάν επισήμανε, ότι τα «Βιογραφικά σημειώματα» του Ονίκ Γαζεριάν και η «Αιμορραγούσα Σμύρνη» του Μικαέλ Μπαρτικιάν δίνουν σημαντικές πληροφορίες για την ειρηνική ζωή των Αρμενίων και των Ελλήνων της Σμύρνης, την καθημερινή ζωή σε αυτή τη χριστιανική πόλη, αλλά ταυτόχρονα ενημερώνουν για ένα σχέδιο υποκίνησης μίσους κατά των Αρμενίων και των Ελλήνων, τις πράξεις μαζικής βίας, τις προγραμματισμένες δολοφονίες, τον βίαιο εκτοπισμό και την εξισλαμοποίηση αυτής της πόλης.
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο πρέσβης εξέφρασε την ελπίδα, ότι θα επιτευχθεί η παρουσίαση των απομνημονευμάτων αυτών σε ελληνική μετάφραση, καθιστώντας τα προσβάσιμα στο ευρύ ελληνικό κοινό.
Στην συνέχεια η κεντρική ομιλήτρια της εκδήλωσης η κα. Τεχμινέ Μαρτογιάν, επιστημονική συνεργάτιδα του Μουσείου – Iνστιτούτου της Γενοκτονίας των Αρμενίων του Γερεβάν προέβει στην διάλεξη της. Στην ομιλία της κα. Μαρτογιάν σημείωσε, ότι με τη βοήθεια των ανέκδοτων μαρτυριών και απομνημονευμάτων που παρουσιάζονται στην διάλεξη επιχειρείται, γίνεται προσπάθεια αποκατάστασης των γνώσεων σχετικά με τον βίαιο εκτοπισμό των Αρμενίων και Ελλήνων, την διαδικασία της εξόντωσης τους.
Η κα. Τεχμινέ Μαρτογιάν στην διάλεξη της τόνισε, ότι οι ιστορίες και τα απομνημονεύματα των μαρτύρων διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο να ρίξουν φως στο τι έχει συμβεί, καθώς αποτελούν μια ανεκτίμητη πηγή για κάθε επιστήμονα. Ενώ η αποκάλυψη και η ανάλυση των ατομικών συναισθημάτων βοηθούν στην εξεύρεση τρόπων για να επουλωθεί το συλλογικό τραύμα ενός ολόκληρου έθνους, με το να μοιράζονται μεταξύ τους. Επίσης, επισήμανε, ότι οι μικρές ιστορίες των μαρτύρων των απομνημονευμάτων είναι αλληλένδετες και παρουσιάζουν μια γενική και ολοκληρωμένη εικόνα της γενοκτονίας των Αρμενίων και των Ελλήνων.
Τον συντονισμό της εκδήλωσης είχε ο δημοσιογράφος και μέλος του Δ.Σ. του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ, κ. Κρικόρ Τσακιτζιάν.
Μετά την εκδήλωση ακολούθησε δεξίωση.